February 2011

Балалар үйлерінің түлектерін психологиялық және әлеуметтік бейімдеу бағдарламасы шеңберіндегі практикалық сабақтардың бірі «Сұхбаттасу кезінде өз-өзін қалай дұрыс ұстау керек» тақырыбына арналған болатын. Тренингіге қатысушыларды Алматыдағы жоғары оқу орындарының бірінде жұмыс істейтін, өз саласының білгір маманы болып табылатын оқытушы жұмысқа орналасуға себін тигізетін белгілі түрдегі ережелермен таныстырып шықты.

Сабақтың басында маман өзі жайлы, өзінің жұмысы жайлы, табысты қызмет жолын бастау үшін жақсы білім алып және шет тілдерін үйрену қажеттігі жайлы айтып кетті.
Ары қарай потенциалды жұмыс берушімен сұхбаттасу кезінде әңгіме өзі жайлы жағымды көзқарасты қалай қалыптастыру керектігі жайлы, жұмыс істегісі келетінін қалай көрсету керектігі жайлы және өзімен бірге қандай құжаттарды алып келу керектігі жайлы өрбіді.

Тренингінің екінші жартысында келешек мамандығын таңдап қойған балалар «ізденушілер» ретінде шықты. Сәулетші, ұстаз және сату жөніндегі менеджер ретінде жұмысқа «орналасушылар» елеулі қиындықтарға тап болды. Балалардың аталмыш мамандықтар жайлы білімі олардың кең таралуына қарамастан ақиқатқа сай емес болып шықты.

Аспаздар лауазымына «үміткерлер» анағұрлым «табысты» болып шықты. Алайда мұнда да қиындықсыз болған жоқ. Сабақтың қорытындысы белгілі болатын – оқу мекемелері мен жұмыста алған білімі мен практикалық шеберлікпен қатар өз дағдыларын үнемі жетілдіріп, өздігінен білім алуды жалғастырып және эрудициясын дамытып отыру қажет.

Теориялық білімін практика жүзінде бекіту – кез келген істе табысқа жетудің қажетті шарты. Жұмысқа тұру бойынша практикалық дағдыларды игеру мақсатында біздің психологиялық түзету мен әлеуметтік бейімдеу жөніндегі тренингілерімізге қатысатын балалар үйлеріндегі тәрбиеленушілерге арнап Алматыдағы тұрмыстық техника мен электроника бұйымдарын сатуға бағытталған желілік гипермаркеттердің біріне «экскурсия» ұйымдастырылған болатын.

Нысанда жасөспірімдер дүкеннің директоры мен соның қызметкерлерімен танысты. Басшыдан олар сауда кәсіпорындарының жұмыс істеу принциптері туралы, тауарлардың ассортименті туралы, кеңес беруші-сатушылардың өз-өзін ұстау ережелері, сатып алушылармен сөйлесу тактикасы мен сату саласының өзге бүге-шігесі жайлы білді. Директор балалар өздерін сатушы ретінде байқап көргісі келетін болса, оларды міндетті түрде машықтануға аламын деп уәде берді, және тіпті өзі жайлы түйінді қалай әзірлеу керектігін және сұхбаттасу кезінде өзін-өзі қалай ұстау керектігі жайлы нұсқаулама жүргізді. Олар үшін жұмысын оқумен үйлестіріп отыру мүмкіндігі үлкен жаңалық болды – дүкеннің басшылығы білім алғысы келетіндер үшін жағдай жасауда.

Гипермаркет қызметкерлерінің бірі балалар үйлерінің бұрынғы түлегі болып шықты. Ол өзі жайлы, өзі бұрыннан бері және жақсы еңбек етіп келе жатқан осы кәсіпорындағы өзінің жұмысы жайлы әңгімелеп берді, өзінің әсері мен алған тәжірибесімен бөлісті.
Жаңа білімін бозбалалар мен бойжеткендер тура сол жерде жаттықтырушы-психолог ұйымдастырған рөлдік ойында қолданды, мұнда тәрбиеленушілер сатушының рөлін атқарды. Сабақтар аяқталғаннан кейін олар дүкеннен шағын сыйлықтар – фирмалық қойын дәптерлер, қаламсаптар мен визиткалар алды.